Yaz Gündönümü ve En Uzun Gündüz: 21 Haziran'da Neler Oluyor?
21 Haziran, yaz gündönümü olarak adlandırılan ve kuzey yarımkürede en uzun gündüzün yaşandığı tarihtir. Bu özel gün, güneş ışınlarının Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla gelmesi nedeniyle gündüz sürelerinin maksimuma ulaştığı ve gecelerin en kısa olduğu zaman dilimini temsil eder. Güney yarımkürede ise tam tersi, en kısa gün ve en uzun gece yaşanır.
Yaz Gündönümü Nedir?
Yaz gündönümü, dünyanın eğik ekseni nedeniyle güneş ışınlarının yıl boyunca gökyüzünde en yüksek noktaya ulaştığı 21 Haziran tarihinde meydana gelir. Bu tarihte güneş ışınları Yengeç Dönencesi'ne dik olarak düşer, kuzey yarımkürede gündüz süreleri uzamaya başlarken, güney yarımkürede gündüzler kısalmaya başlar. Bu gün, kuzey yarımkürede yazın başlangıcı olarak kabul edilirken, güney yarımkürede kışın başlangıcını işaret eder.
21 Haziran’da Neler Olur?
21 Haziran’da kuzey yarımkürede, güneş ışınlarının en dik açıyla geldiği Yengeç Dönencesi'nde cisimlerin yıl boyunca en kısa gölgesi oluşur. Türkiye gibi kuzey yarımkürede yer alan ülkelerde, bu tarihte saat 12.00'de gölgeler minimum uzunluğa ulaşır. Aynı zamanda bu tarih, yılın en kısa gecesinin yaşandığı ve ardından gecelerin kısalmaya başladığı bir dönemi başlatır. Güneş, bu tarihten sonra güney yarımküredeki Oğlak Dönencesi'ne doğru ilerlemeye başlar ve kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya başlar.
Gündönümleri ve Mevsim Geçişleri
Gündönümleri, yıl içinde mevsim geçişlerinin belirlenmesinde büyük önem taşır. 21 Haziran’da gerçekleşen yaz gündönümü, kuzey yarımkürede yazın başlangıcı olarak kabul edilir. Bu tarihten sonra günler kısalır ve geceler uzar, bu durum kışa hazırlık dönemini başlatır. Güney yarımkürede ise tam tersi bir süreç yaşanır; bu bölgelerde kış başlar, günler uzamaya başlar ve gece süreleri kısalır.
Aydınlanma Çemberi ve Gölge Boyları
Yaz gündönümünde aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer. Bu durum, kuzey yarımkürede 24 saat gündüz yaşanan yerlerde (kuzey kutup dairesi civarında) 24 saat boyunca güneş ışığının varlığına neden olur. Aynı şekilde, güney yarımkürede 24 saat gece yaşanan bölgelerde ise 24 saat boyunca karanlık hakim olur. Güneş ışınlarının bu eğik geliş açısı, gölge boylarını da etkiler; kuzey yarımkürede gölgeler en kısa boyutlarına ulaşırken, güney yarımkürede gölgeler uzar.
