Sigaraya zam haberleri yeniden gündemde. Üretici firmaların maliyet düzenlemeleri ve kar artırma çabaları nedeniyle sigara fiyatlarında artış bekleniyor. Kanunen Ocak ve Temmuz aylarında sigaranın Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), geçmiş altı aylık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) kadar artırılıyor. Bu yılın ilk beş ayında ÜFE'nin yüzde 17,87 olması, yılın ilk yarısında artışın yüzde 20'nin altında olmayacağını neredeyse kesinleştiriyor. Bu artış, sigaranın perakende satış fiyatını en az 60 liraya yükseltecek. Şirketler bu vergi artışını fiyatlarına yansıtırsa en ucuz sigara 66 lira olacak.

Vergi Sisteminin Detayları

Sigarada asgari maktu vergi sigara başına 1,4249 lira. 20 sigaralık bir paket için bu rakam 28,5 lira yapıyor. Yüzde 20'lik artışla paket başına 34,2 lira olacak. Ayrıca, paket başına 4,8 lira olan maktu vergi yüzde 20 artışla 5,8 liraya çıkacak. Satış fiyatının yüzde 57'sinin asgari maktu vergiden az olmaması gerekiyor. Bu durumda, sigaranın perakende satış fiyatı 60 liranın altında olamayacak. Şu an 50 lira olan bu rakam, en düşük sigara fiyatını 56 liradan 66 liraya çıkaracak.

Vergi Oranının Hesaplanması

66 liralık bir sigarada 40 lira asgari maktu ve maktu vergi ödeniyor. 66 liralık perakende satış fiyatının 10 lirası KDV. Böylece üç verginin toplamı 49,1 liraya çıkıyor. Bu durumda, 66 liranın 49,1 lirası vergi olunca, vergi oranı yüzde 82,5 olarak hesaplanıyor.

Kaçak Sigara Tehlikesi

Vergi sisteminde iki yaklaşım mevcut: Oransal verginin azaltılarak maktu vergilerin artırılması, ve oransal verginin yükseltilerek maktu verginin düşürülmesi. İlk yaklaşım en ucuz ile en pahalı arasındaki fiyat farkını azaltıyor. Türkiye, yıl başında nispi vergi oranını yüzde 63'ten yüzde 57'ye çekerek maktu vergiyi artırdı. Ancak bu, özellikle yoksul vatandaşları kaçak sigaraya yönlendirebilir ve vergi kaybına yol açabilir.

İkinci yöntem ise vergi sisteminin getirdiği çarpan etkisi nedeniyle enflasyona olumsuz yansıyor. Vergiye yapılan her 1 liralık zam, satış fiyatına 5,2 lira olarak yansıyor. Yüzde 20'lik bir artışta en ucuz sigara fiyatı 60 TL olacakken, 10'luk bir düşüş bu fiyatı 55 TL seviyesine indirebilir. Bu da düşük gelir düzeyine sahip vatandaşların kaçak sigaraya yönelmesini bir ölçüde engelleyebilir.