Obezite, günlük alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıyla artanın yağ olarak depolanmasıdır. Diğer bir tanımla obezite vücutta yağ kütlesinin yağsız kütleye oranla çok fazla artmış olması durumudur. Bu şekilde vücutta artan yağlar genellikle bazı uzuvlarda depolanabileceği gibi ileri evrede iç organlarda da yağlanmaya sebep olabilir. Obezite, dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından en riskli 10 hastalık içerisinde sayılmaktadır.
Obezite Nedir?
Obezite, özellikle karın çevresi ve iç organların yağlanması ile çeşitli sağlık problemlerinin temelini oluşturur. Damarlardaki yağlanmanın artmasıyla kalp ve damar hastalıklarından olan yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, damar tıkanıklığı, kalp krizi, inme riski artar. Aynı zamanda metabolik hastalıklardan olan tip 2 diyabet, karaciğer hastalıkları, uyku apnesi gibi problemlere sebep olabilir. Aşırı kilo rahat nefes almayı önleyebilir. Bu yüzden oluşan nefes darlığı astım gibi çeşitli akciğer hastalıklarına ve vücudun bütün hücrelerinin yeteri kadar oksijenlenememesine sebep olabilir. İleri evrede hormonları etkileyerek kadın ve erkeklerde infertiliteye (kısırlık) sebep olabilir. Ayrıca yapılan bazı çalışmalar obezitenin kansere sebep olabileceğini göstermiştir. Obezite, son dönemlerde çok fazla insanda görülen bir sağlık problemidir.
Obezite Hesaplama
Kişilerde obezitenin varlığı çeşitli hesaplamalar ile anlaşılabilir. Bu hesaplamalardan ilki vücut kitle indeksi olarak adlandırılır. Vücut kitle indeksi hesaplamasında; kişinin kilogram cinsinden kilosu metre cinsinden boyunun karesine bölünerek elde edilir. Ortaya çıkan vücut kitle indeksi değeri 30 ve üzerinde bir değer ise kişi obez kabul edilir.
Hesaplamalardan bir diğeri ise bel çevresi ölçümüdür. Bel çevresinin ölçümü pek çok hastalığın temelini oluşturan iç organların yağlanması olarak tanımlanabilen karın çevresi yağlanmasının hesaplanmasıdır. Kadınlarda bel çevresi 88 cm; erkeklerde ise 102 cm ve üzerinde bir değerde olması obezite olarak tanımlanabilir.
Obezite hesaplama için bir başka veri ise bel-kalça oranı dır. Kadın ve erkeklerde farklı olan bu değer bel ve kalça çevresi yağlanmasının santimetre cinsinden ölçülerek birbirine oranlanması ile elde edilir. Kadınlarda bu değer 0,9; erkeklerde ise 1 ve üzerinde olması obezite olarak tanımlanabilir.
Obezitede bu değerler genel tanı için kullanılan bir değerlendirmedir. Bu değerlere kişiler kendileri ölçerek ulaşabilirler. Kişide fazla kilo ve obezite durumu varsa en yakın sağlık kuruluşuna giderek alanında uzman doktor ve beslenme uzmanında gerekli tedaviyi almalıdır. Çünkü obezite tedavi edilmediğinde ölüme kadar gidecek pek çok tehlikeli hastalığa zemin oluşturabilir.
Obezite Belirtileri
Obezitenin belirtilerinden fiziksel olarak kişinin normalden daha fazla kilolu ve yağlı bir görünümde olmasıdır. Bunun dışında vücuda fazla gelen bu kilodan dolayı;
-Nefes almakta zorlanma
-Hareket etmekte zorlanma
-Gece rahat uyuyamama, uyku apnesi
-Çabuk yorulma
-Eklem ve sırt ağrısı, sıklıkla bacak ağrıları
-Aşırı terleme
-Cilt problemleri
-Psikolojik sıkıntılar, depresyon
-Sosyal problemler
Bu obezite belirtileri fazla kilonun vücutta oluşturduğu tepkilerdir. Bu durum tedavi edilmediğinde çeşitli sağlık problemlerine sebep olabilir. Tedavi konusunda acele edilmeli, ihmal edilmemelidir.
Obezite Nedenleri
Obezite hastalığının ortaya çıkmasında pek çok sebep vardır. Bu sebepler şu şekilde sıralanabilir;
-Genetik faktörler obeziteye sebep olabilir.
-Hormon dengesizliği durumunda, özellikle açlık tokluk sinyallerini veren hormonlarda aksaklık olması obeziteye sebebiyet verebilir. Çünkü tokluk sinyalini veren hormon işlevini tam olarak yerine getiremezse kişi doyduğunu hissetmez ve yemeye devam edebilir. Diğer yandan açlık hormonu sürekli aktif kalırsa ne kadar besin tüketilirse tüketilsin kişi açlık sinyali almaya devam ederse yemek yemeye devam edebilir.
-Sağlıksız ve dengesiz beslenme tarzında da vücut aşırı yağlanır. Genellikle fast food tarzı kızartma ağırlıklı besinlerin sıklıkla tüketilmesi hızlı kilo almaya teşvik eder.
-Porsiyon kontrolü olmadan tüketimde sağlıklı yiyecekler yer alsa bile fazlası yağ olarak depolandığından kilo artışına sebep olabilir.
-Obezitede en önemli nedenlerden birisi de fiziksel aktivite azlığıdır. Çünkü alınan enerjinin aynı oranda yakılması gerekir. Fiziksel aktivitenin de yetersiz olduğu durumda bu enerji vücutta yağ olarak depolanır.
-Kullanılan bazı ilaçların yan etkileri de çeşitli hormonları veya kişinin iştah mekanizmasını etkileyebilir. Bu durumda kilo artışı meydana gelir.
Obezite çocuklardan gençlere, yetişkinlerden yaşlılara kadar her yaş grubunda görülebilir. Her geçen gün artan bu hastalık fiziksel görünümde çeşitli sıkıntılar oluşturduğu gibi aynı zamanda başka sağlık problemlerinin de temelini oluşturur. Yukarıdaki nedenlerin tamamı obezitenin oluşumunda birer adımdır. Kilo artışı normalden fazla artmaya başladığında kişi obez olmadan önlem alınmalıdır.
Obezite Tedavisi
Obezite tedavisi temelde yeterli ve dengeli beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile mümkündür. Ancak öncesinde obeziteye sebep olan faktör bulunup tedavi edilmelidir. Sonrasında beslenme en önemli adımlardan birisidir. Bu açıdan fast food tarzı yiyecekler, basit şeker, beyaz un, paketli gıdalardan uzak durulmalıdır. Günlük sebze ve meyve ağırlıklı bir beslenme şekli benimsenmelidir. İşlenmiş un ve bu unlardan yapılan yiyecekler yerine tahıllardan zengin olanlar tercih edilmelidir. Kaliteli protein içeriği günlük sofralarda yer almalı, kuru baklagillerden zengin tabaklar oluşturulmalıdır. Bunlara ek olarak yeterli su tüketimi de obezitenin tedavisinde önemli bir adımdır. Bir beslenme uzmanının önerisi ile oluşturulan bu beslenme ve porsiyon planı ile düzenli fiziksel aktivite birlikte götürüldüğünde sağlıklı zayıflama yöntemleri uygulanabilir, obezite tedavi edilebilir. Obezitenin beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi edilemediği durumlarda obezite cerrahisi ile tedavi mümkündür.
Morbid Obez
Morbid obez, vücut kitle indeksininin 40 ve üzeri olduğu kişilerdir. Morbid obezite, vücut için çok riskli bir durum olarak tanımlanmaktadır. Çünkü vücutta yağlanma ve bu yağlanmanın sebep olduğu hastalıklar hayati risk taşır.
Obezite Ameliyatı
Obezite ameliyatı, obezitenin tedavi seçeneklerinden birisidir. Bu ameliyatın gerçekleştirilebilmesi için kişinin morbid obez sınıfında yani vücut kitle indeksinin 40 ve üzerinde olması gerekir. Obezite cerrahisi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Ameliyat öncesinde doktor, kişinin tüm tahlil ve tetkiklerini değerlendirir. Ameliyat sonrasında psikolog ve beslenme uzmanının desteği önemlidir. Kişinin ameliyattan sonra beslenme şekli uzun bir süre çok hassas ölçülerde olmalıdır. Bu açıdan kişinin hem fiziksel hem de mental olarak desteklenmesi önemlidir.
Obezite ameliyatları, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi başarısı düşük olan ve genellikle morbid obezite sınıfındaki kişilere uygulanır. Diğer yandan aşırı sigara ve alkol tüketen, ameliyata engel bir durumu olan kişilerde obezite cerrahisi uygulanmaz.
Obezite tüm dünyayı etkileyen ve her geçen gün artmaya devam eden bir hastalıktır. Aynı zamanda vücutta pek çok mekanizmayı etkilemesi itibariyle pek çok hastalık için zemin oluşturur. İleri evrede kanser, kalp krizi gibi yaşamı tehdit eden problemler de ortaya çıkabilir. Bu bağlamda obezite mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Medical Park Hastaneleri obezitenin tedavisinde alanında uzman doktor ve beslenme uzmanları ile bu alanda profesyonel bir hizmet vermektedir.
