Yıl sonunun yaklaşmasıyla birlikte, özellikle işçi ve işveren ilişkilerini doğrudan etkileyen kıdem tazminatı konusu yeniden gündeme geldi. 2025 yılı itibariyle asgari ücretin artmasıyla kıdem tazminatında da değişiklikler olması bekleniyor. Kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılan asgari ücretin yükselmesi, kıdem tazminatının tabanını ve tavanını etkileyecek. Peki, kıdem tazminatı nedir, kimler alabilir ve 2025 yılı için kıdem tazminatında nasıl bir değişiklik olacak? İşte detaylar...
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, bir çalışanın işyerinden iş akdinin sonlandırılması durumunda, çalıştığı süreye bağlı olarak işveren tarafından ödenen bir tazminattır. İş Kanunu'na göre, çalışanlar belirli şartlar altında kıdem tazminatına hak kazanabilirler. Çalışan, işyerinden kendi isteğiyle ayrılmadığı sürece ve iş akdi feshedildiği takdirde bu tazminatı alabilir. Kıdem tazminatının miktarı, çalışanın işyerinde geçirdiği süre ve çalıştığı dönemdeki maaşına göre hesaplanır.
Kıdem Tazminatını Kimler Alabilir?
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre sadece bazı çalışanlara ödenir. İşte kıdem tazminatına hak kazanabilecek kişiler:
- İşyerinden Kendi İsteğiyle Ayrılmayanlar: Kendi isteğiyle işten ayrılmayan ve iş akdi işveren tarafından feshedilen çalışanlar kıdem tazminatına hak kazanır.
- Emeklilik Durumunda Olanlar: Emeklilik için başvurmuş ve gerekli sigorta süresi ve prim gününü tamamlamış olan çalışanlar, işten ayrıldıkları takdirde kıdem tazminatına hak kazanır.
- Vefat Durumunda Aileye Ödenir: Çalışanın vefat etmesi durumunda, kıdem tazminatı ailesine ödenir.
- Haklı Nedenle Ayrılanlar: 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesinde belirtilen haklı nedenlerle işten ayrılanlar da kıdem tazminatına hak kazanır. Bu nedenler arasında mobbing, iş güvenliği ihlalleri ve benzeri durumlar yer alır.
Ancak, kendi isteğiyle işten ayrılan bir çalışan, kıdem tazminatı alamaz.
Kıdem Tazminatı Tabanı ve Üst Limiti Ne Olacak?
Kıdem tazminatı hesaplamasında, çalışanın aldığı brüt maaş ve çalışma süresi esas alınır. Çalışan, her yıl için bir brüt asgari ücret kadar kıdem tazminatı alır. 2025 yılıyla birlikte asgari ücrete yapılacak zam, kıdem tazminatının tutarını doğrudan etkileyecek.
2024 yılı itibarıyla kıdem tazminatı tabanı 20.002 TL olarak belirlenmişken, asgari ücrete yapılacak olası yüzde 30’luk bir zam ile kıdem tazminatının tabanı 26.002 TL’ye çıkması bekleniyor. Bu artış, kıdem tazminatını hak eden çalışanlar için önemli bir gelir artışı anlamına gelecek.
Kıdem tazminatının üst limiti de yine asgari ücretle bağlantılı olarak belirleniyor. Asgari ücretle birlikte belirlenen tavan tutarının ne kadar olacağı ise henüz kesinleşmemiştir. Ancak bu değişiklik, çalışanların kıdem tazminatından alacakları ödeme miktarını etkileyen önemli bir faktördür.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Kıdem tazminatı hesaplamasında esas alınan temel faktörler şunlardır:
- Çalışma Süresi: Çalışanın, işyerinde ne kadar süreyle çalıştığına bağlı olarak kıdem tazminatı hesaplanır. Her bir yıl için brüt asgari ücret kadar ödeme yapılır.
- Brüt Ücret: Kıdem tazminatı, çalışanın brüt maaşı üzerinden hesaplanır. Çalışan ne kadar yüksek bir maaş alıyorsa, kıdem tazminatı da o kadar yüksek olur.
Örneğin, bir çalışan 5 yıl boyunca aynı işyerinde çalışmışsa ve brüt maaşı 10.000 TL ise, kıdem tazminatı 5 x 10.000 TL = 50.000 TL olacaktır.
2025 Yılında Kıdem Tazminatında Beklenen Değişiklikler
Asgari ücretin 2025 yılında ne kadar artacağı, kıdem tazminatının tabanını ve üst limitini doğrudan etkileyecektir. Asgari ücrete yapılacak yüzde 30’luk zam, kıdem tazminatının tutarında önemli bir artışa neden olabilir. Bu, özellikle kıdem tazminatını hak eden çalışanlar için oldukça önemli bir gelişme olacaktır.
