Suriye'deki 61 yıllık Baas rejiminin çöküşüyle birlikte dünya gündeminin en çok konuştuğu isimlerden biri, Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) lideri Ebu Muhammed El Colani oldu. Colani’nin geçmişi, DEAŞ lideri Bağdadi ile ilişkisi ve HTŞ'nin nasıl kurulduğu merak konusu. İşte Colani'nin dikkat çeken hayat hikayesi ve HTŞ'nin ortaya çıkışı...
Ebu Muhammed El Colani kimdir, nerede doğdu?
Asıl adı Ahmed Hüseyin el-Şara olan Ebu Muhammed El Colani, 1982 yılında Suudi Arabistan’ın Riyad kentinde doğdu. Babası bir petrol mühendisi olan Colani, ailesiyle birlikte 1989 yılında Suriye'ye döndü ve Şam yakınlarında yaşamaya başladı.
2003 yılında ABD’nin Irak’ı işgal etmesiyle Colani, Irak’a giderek direnişe katıldı. Bu süreçte, El Kaide’nin Irak kolunda faaliyet gösterdi ve kısa sürede dikkat çeken bir figür haline geldi. 2006 yılında ABD güçleri tarafından yakalanan Colani, 5 yıl boyunca tutuklu kaldı.
DEAŞ lideri Ebu Bekir el-Bağdadi ile nasıl bir bağlantısı vardı?
Cezaevinden çıkmasının ardından Colani, El Kaide'nin Suriye kolu olan El Nusra Cephesi'ni kurma görevini üstlendi. Bu süreçte DEAŞ’ın kurucusu Ebu Bekir el-Bağdadi ile de yakın ilişkiler kurdu. 2013 yılında Bağdadi, El Nusra Cephesi’nin DEAŞ'a katıldığını duyursa da Colani, El Kaide’ye bağlı kalmayı tercih etti.
Bu ayrışma, DEAŞ ve El Nusra Cephesi arasında gerilime neden oldu. Colani, El Kaide'nin küresel hilafet vizyonundan uzaklaşarak Suriye'ye odaklandı ve burada bağımsız bir silahlı güç oluşturmayı hedefledi.
HTŞ nasıl ve neden kuruldu?
2016'da Halep rejim güçlerinin eline geçti ve muhalif gruplar İdlib'e çekildi. Bu dönemde Colani, grubunun adını "Cabhat Fatih el-Şam" olarak değiştirdi. Ancak bu değişiklik kısa sürdü. 2017’nin başında, Halep’ten çekilen binlerce savaşçı İdlib’e geldi. Bu süreçte, farklı silahlı gruplar Colani liderliğinde birleşerek Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) isimli yeni bir örgüt kurdu.
HTŞ’nin temel amacı, Beşar Esad yönetimini devirmek, İran destekli milisleri Suriye'den çıkarmak ve "İslami hukuka" dayalı bir yönetim kurmaktı. HTŞ, kısa sürede Suriye’nin kuzeyindeki en güçlü muhalif grup haline geldi.
Colani, Esad'ın devrilmesi sonrası ne dedi?
61 yıllık Baas rejiminin çöküşünün ardından Ebu Muhammed El Colani, Suriye’nin başkenti Şam’daki Emevi Camii'nde namaz kılıp bir konuşma yaptı. Bu konuşmasında, “Bugün Suriye temizleniyor. 20 yıldan fazla süredir kalbim bu an için atıyor” ifadelerini kullandı.
Colani, Beşar Esad’ı "zalim" olarak nitelendirerek, Suriye’nin İran’ın emelleri doğrultusunda bir çiftliğe dönüştürüldüğünü savundu. Kamu kurumlarının korunması gerektiğini belirten Colani, bu kurumların eski başbakanın denetiminde kalacağını ifade etti.
HTŞ uluslararası arenada nasıl tanımlanıyor?
Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ), Birleşmiş Milletler, Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği tarafından "terör örgütü" olarak kabul ediliyor. Ancak Colani, grubunun ulusal bir bağlılık lehine El Kaide'ye bağlılıktan vazgeçtiğini iddia ederek bu tanımlamayı reddediyor.
Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’ne göre, HTŞ'nin amacı yalnızca Suriye'yi Esad yönetiminden kurtarmak değil, aynı zamanda İran destekli milisleri ülkeden çıkarmak ve kendi "İslami hukuk" yorumuna uygun bir yönetim kurmak.
Ebu Muhammed El Colani, şu anda Suriye’nin kuzeyinde en etkili silahlı grup olarak görülen HTŞ’nin lideri konumunda bulunuyor.
