1947 yılında İsveç'te kurulan Hennes & Mauritz AB, kısaca H&M, dünya çapında 37 ülkede 2000'den fazla mağazaya sahip bir giyim markasıdır. H&M, 2010 yılında İsrail’de mağaza açmak için Match Retail Ltd. ile özel bir franchise anlaşması imzaladı. Bu anlaşma, İsrail'de dört yeni mağaza açılmasını sağladı. Match Retail Ltd., İsrail'de Toyota ve Lexus'un münhasır distribütörleri olan Union Motors ve Lex Motors gibi çeşitli ticari faaliyetlerde bulunan özel bir şirkettir.
H&M'in Boykot Edilmesi İçin Gerekçeler Neler?
H&M’in İsrail’de mağaza açması, çeşitli eleştirilere ve boykot çağrılarına neden olmuştur. Boykot çağrılarının temel gerekçesi, H&M’in İsrail'in Filistin toprakları üzerindeki askeri işgalini teşvik ve meşrulaştırıyor olmasıdır. Eleştirmenler, H&M’in 2010’da İsrail pazarına girmesiyle birlikte, İsrail’in 2009’da Gazze’ye yönelik saldırılarında işlenen savaş suçları ve yasadışı sömürgeci genişlemesi karşısında sessiz kaldığını iddia etmektedir.
Uluslararası hukuka göre, işgal altındaki bölgelerde İsrail kolonileri ve sömürge altyapıları kurmak yasa dışıdır. Bu durum, Dördüncü Cenevre Sözleşmesi'nin 49. maddesi ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Roma Tüzüğü'nde savaş suçu olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca, BM'nin Ulusötesi Şirketlerin ve Diğer Ticari İşletmelerin Sorumluluklarına İlişkin Normları (2003) da ticari işletmelerin savaş suçları ve insan hakları ihlallerine karışmamalarını vurgular.
Doğu Kudüs ve Uluslararası Çözüm Süreçleri
H&M’in Doğu Kudüs’teki Malcha alışveriş merkezinde reklam yapması, yeni Yahudi kolonilerinin inşası ve Filistin nüfusunun azaltılması gibi tartışmalı süreçlerle ilişkilendirilmektedir. Bu durum, H&M’in İsrail ekonomisine verdiği destekle, uluslararası diplomatik süreçlere zarar verdiği ve işgalin dolaylı destekçisi olduğu görüşünü ortaya koymaktadır.
Filistinli Sivil Toplum Örgütlerinin Boykot Çağrısı
Temmuz 2005’te, 170'ten fazla Filistinli sivil toplum örgütü, İsrail’in Filistin topraklarını işgaline karşı ekonomik baskı yapılmasını talep eden bir boykot çağrısı yayımlamıştır. Bu çağrıda, İsrail topraklarını işgal eden veya bu işgale dolaylı olarak katkıda bulunan her türlü işletmenin boykot edilmesi istenmiştir. Sosyal adalet ve uluslararası hukuk kapsamında, H&M’i boykot etmek isteyen kişiler bu çağrılara atıfta bulunarak, şirketin İsrail’le olan ticari ilişkilerinin gözden geçirilmesini talep etmektedir.
