(Derler Bizde) Şiiri 'ile Anadolu'nun Dil Hazinesinden Bir Demet

Anadolu'nun farklı bölgelerinde kullanılan ağızlarda yer alan kelimeleri ve deyimleri örneklerle sunan bir şiirdir. Şiirde, ekmek, buğday, aile fertleri, hastalık, ev eşyaları, yemekler, renkler, hayvanlar ve tarım gibi çeşitli konularda kullanılan yöresel kelimeler sıralanmıştır. Bu kelimeler,

Abone Ol

     Derler Bizde!!!

Davete “OKUNTU” yengeye“ GUMA”,

İnceden açılmış ekmeğe “YUKA”,

Saciçinde “KÖMBE”, üstde “BAZLAMA”,

Savrulan buğdaya “CEÇ” deller bizde.!!!

   ***   ***    ***

Babaanneye “EBE”, halaya “BİBİ”,

Amcaya “EMMİ” der, çocuğa “SABİ”,

Uzağa “IRAK” der, yakına “BERİ”,

Birin çağırırken “HİŞ” deller bizde.!!!

   ***   ***    ***

Hastalığa “MARAZ”, öksürüğe “ÇOR”,

yabancıya “EL”,

acemiye “TOR”,

Hanıma “AVRAT” der konuşmaya “ŞOR”,

      ***   ***    ***

İşler kötü ise “YAŞ” deller bizde.!!!

Büyük kaba “HELKE”, küçüğe “ŞİTİL”

Tohuma “BİDER” der, fidana “ŞETİL”,

Şakaya “YARENNİK”

   ***   ***    ***

Girmekse “DIKIL”,

Leğen demezlerde “TEŞ” deller bizde.!!!

Düğmeye “İLİK” der, eşarba “YAĞLIK”

Yayılmış yoğurdun suyuna “KATIK”,

     ***   ***    ***

Ayrana “ÇALKAMAÇ”, yayığa “YANNIK”,

Avşar pilavına “AŞ” deller bizde.!!!

Çukurlara “YARIK”, bedava “BELEŞ”,

Hayvan ölüsünün adına “ÜLEŞ”,

   ***   ***    ***

Güzele “GÖKÇEK” der, bir adı “KELEŞ”,

Rüya demezlerde “DÜŞ” deller bizde.!!!

Herhâlde “ELLEHAM ”bir adı “ZAHAR”,

Ameleye “IRGAT”, koyuna “DAVAR”,

   ***   ***    ***

Tazeye “ACER” der, yokuşa “BAYAR”,

Koş gel demezlerde “GOP” deller bizde.!!!

Kırmızı “TOKADALI”, pembeye “ŞAYAK”,

Amcaya “EMMİ”, kibâra “KIYAK”,

   ***   ***    ***

Az önce “DEBİYAK”, demine “BAYAK”,

Otun samanına “KERS” deller bizde.!!!

Dünürüne “HISIM”, düşmâna “HASIM”,

Gömleğe “İŞLİK” der, ilmeğe “DÜĞÜM”,

   ***   ***    ***

Havluya “PEŞKİR”, bakraca “GÜĞÜM”,

Yetmemiş armuda “KEŞ ” deller bizde.!!!

Gezmeye “HALAKA”, zarara “GAREZ”,

Nüfusa “HORANTA”, murâda “MURAZ”,

   ***   ***    ***

Biçilmiş Ekinin yerine “FİREZ”,

Bahardan önceye “GIŞ” deller bizde

Okula “MEKTEP” der,Tokada “ŞAPLAK”

Tarlaya su akan Yerlere “SAVAK”

   ***   ***    ***

Esire “YESİR” der,Üşümek “BUYMAK”

Ağaç kırılınca “HAŞ” deller bizde

Fasulye ye “PAKLA” der,Pencereye “PENEK”

Havuca “PÜRÇÜKLÜ” Yıkanmak “ÇİMMEK”

   ***   ***    ***

Çiftçiye “İREÇBER, bakmak “DEANEMEK”

Bayat yumurtaya “CILK” deller bizde

İşarete “IŞMAR”, tavıra “ZAVIR”

Önceye “SELEF” der,Geçmişe “BILDIR”

   ***   ***    ***

Lüzumsuza “VETSİZ”, kahıra “GAHİR”

Anlaştık demezde “HE” deller bizde

Elbiseye “ASBAP”, Yıkanmış “YUNUK”

Yanağa “AVURT” der,Surata “DULUK”

   ***   ***    ***

Civcive “CÜCÜK”, Hindiye “CULUK”

Kümese sürerken “KİŞ” deller bizde

Değneğe “MESES” der,balkona “ÇARDAK”

Sipariş “ISMARIÇ”, Kızmak “SOKRANMAK”

   ***   ***    ***

Uzaklaşmanın adı bizde "IRAMAK”

Eşeğe binerken “ÇÜŞ” deller bizde

Çukur taşa “GAKLIK”, Dolaba “GAPLIK”

Tavaya “ELLİCE”, Yemeğe “AZZIK”

   ***   ***    ***

Testiye “CERE” der takıya “BEKLİK”

Karnın yemiyorsa “ŞİŞ”

Evet yerine kısaca "HEYE" deller bizde

Sevgiyle kalın..

    ***   ***   ***  

Şiirde yer alan bazı kelimeler ve deyimler şunlardır:

  • Okuntu: Davete
  • Guma: İnceden açılmış ekmek
  • Kömbe: Sacda pişirilen ekmek
  • Bazlama: Üzerine yağ sürülerek pişirilen ekmek
  • Çeç: Savrulan buğday
  • Ebe: Babaanne
  • Bibi: Hala
  • Emmı: Amca
  • Sabı: Çocuk
  • Irak: Uzak
  • Beri: Yakın
  • Hiş: Birin çağırırken kullanılır
  • Maraz: Hastalık
  • Çor: Öksürük
  • El: Yabancı
  • Tor: Acemi
  • Avrat: Hanım
  • Şor: Konuşma
  • Yaş: İşler kötü ise kullanılır
  • Helke: Büyük kap
  • Şıtil: Küçük kap
  • Bider: Tohum
  • Şetil: Fidan
  • Yarennik: Şaka
  • Dikil: Girmek
  • Teş: Leğen
  • İlik: Düğme
  • Yağlık: Eşarp
  • Katik: Yayılmış yoğurdun suyu
  • Çalkamış: Ayran
  • Yannık: Yayık
  • Aş: Avşar pilavı
  • Yarik: Çukurlar
  • Beleş: Bedava
  • Üleş: Hayvan ölüsü
  • Göççek: Güzel
  • Keles: Bir adı
  • Düş: Rüya
  • Elleham: Herhâlde
  • Zaharı: Bir adı
  • Irgat: Amele
  • Davar: Koyun
  • Acer: Taze
  • Bayar: Yokuş
  • Gop: Koş gel
  • Tokadali: Kırmızı
  • Şayak: Pembe
  • Kıyık: Kibara
  • Debiyak: Az önce
  • Bayak: Demine
  • Kers: Otun samanı
  • Hisim: Dünür
  • Hasım: Düşman
  • İşlik: Gömlek
  • Düğüm: İlmek
  • Peşkir: Havlu
  • Güğüm: Bakraç
  • Keş: Yetmemiş armut
  • Halaka: Gezmeye
  • Gare: Zarar
  • Horanta: Nüfus
  • Muraz: Murâd
  • Firez: Biçilmiş Ekinin yerine
  • Gış: Bahardan önce
  • Mektep: Okul
  • Şaplak: Tokat
  • Savak: Tarlaya su akan Yerlere
  • Yesir: Esir
  • Buymak: Üşümek
  • Haş: Ağaç kırılınca
  • Pakla: Fasulye
  • Pene: Pencere
  • Pürçüklü: Havuç
  • Çimmek: Yıkanmak
  • İreçber: Çiftçi
  • Deanem: Bakmak
  • Cilk: Bayat yumurta
  • Işmar: İşarete
  • Zavır: Tavır
  • Selef: Önceye
  • Bildır: Geçmişe
  • Vetsız: Lüzumsuz
  • Gahır: Kahır
  • He: Anlaştık
  • Asbap: Elbise
  • Yunuk: Yıkanmış
  • Avurt: Yanağa
  • Duluk: Surata
  • Cücük: Civciv
  • Culuk: Hindi
  • Kiş: Kümese sürerken
  • Meses: Değneğe
  • Çardak: Balkon
  • Ismarıç: Sipariş
  • Sokranmak:söylenmek
  • Hayati Vasfi TAŞYÜREK

  • Güzel türkçemize sahip çıkalım